Vào lớp 1 là một bước ngoặt khá lớn trong cuộc đời của mỗi đứa trẻ. Nếu không chuẩn bị tốt sẽ là một thiếu sót rất lớn, tạo một lỗ hổng lớn khó lấp và gây nhiều khó khăn, lúng túng khi trẻ bước vào lớp 1. Chính vì vậy mà việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 là rất quan trọng.
Vậy làm thế nào để trẻ mầm non 5 tuổi có đủ kiến thức, hành trang vững vàng giúp trẻ mạnh dạn, tự tin bước vào lớp 1 với một môi trường mới không hụt hẫng về tâm lý cũng như những tố chất sẵn sàng cho việc học lớp 1. Đó là một quá trình tưởng chừng đơn giản nhưng không dễ chút nào của rất nhiều bậc phụ huynh.
Giai đoạn trẻ chuyển từ mầm non sang lớp 1 là một bước chuyển lớn. Vì đang quen được chăm sóc, tự do vui chơi, phải chuyển sang môi trường học tập có kỷ luật, khiến không ít trẻ rơi vào trạng thái lo âu, hoảng sợ ảnh hưởng đến tâm lý và kết quả học tập. Làm cho con thích đến trường, thích đi học; phát triển ngôn ngữ cho con; chuẩn bị vốn biểu tượng về thế giới xung quanh cho trẻ ... là những việc quan trọng nhằm giúp trẻ tự tin vào lớp 1.
Ở trường mẫu giáo “cô là mẹ và các cháu là con”. Cháu có thể đi muộn giờ so với quy định, cháu khóc cô có thể ôm ấp vỗ về.
Ở trường Tiểu học, học là hoạt động chủ đạo và bắt buộc, không thích cũng phải học, học phải tạo ra sản phẩm (phải hoàn thành các nhiệm vụ học tập, làm bài tập, trả lời câu hỏi... theo tiến độ của cả lớp). Trẻ phải đến lớp đúng giờ (vì muộn giờ sẽ ảnh hưởng đến tiết học, đến những trẻ khác...). Nói cách khác, chấp hành nội quy, quy định nhà trường, thiết lập quan hệ với giáo viên, hoàn thành các bài tập khi đến lớp... là những khó khăn đối với trẻ khi bắt đầu đi học lớp 1 nên không thể không chuẩn bị tâm lý cho trẻ đến trường.
Vậy chuẩn bị tâm lý cho trẻ đi học lớp 1 như thế nào là đúng? Chúng ta cần làm gì để chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1? Tất cả những điều này sẽ được làm sáng tỏ. Các bậc phụ huynh cần quan tâm những điều sau:
1. Cần làm cho con thích đến trường, thích được đi học lớp 1
Điều đầu tiên cần chuẩn bị cho trẻ lòng ham thích đến trường, thích được đi học lớp. Tất nhiên, trẻ mới ham thích vẻ bề ngoài của người học sinh như thích cặp sách mới, thích có bàn học mới, thích bộ đồng phục, thích có anh chị lớp trên đón vào trường... Nhưng đó là điều rất cần cho trẻ khi đến trường. Các phụ huynh cần kích thích sự hiểu biết, lòng ham thích đi học của con, tránh làm cho trẻ sợ đến trường. Nên kể những câu chuyện thú vị về trường Tiểu học để khơi dậy sự tò mò và mong muốn được đến trường.
2. Cần phát triển ngôn ngữ cho trẻ
Chuẩn bị vốn ngôn ngữ cho trẻ khi đi học lớp 1 vô cùng quan trọng. Vốn ngôn ngữ của trẻ khi đi học lớp 1 phải đảm bảo hai yêu cầu. Thứ nhất, trẻ phải diễn đạt cho người khác hiểu. Thứ hai, phải hiểu được người khác nói về những chủ đề gần gũi với cuộc sống của trẻ. Bố mẹ nên nói chuyện nhiều với con để con có môi trường phát triển ngôn ngữ. Bố mẹ nên đọc truyện cho con, đặc biệt là truyện tranh có hình vẽ to, đẹp của Việt Nam, đọc cho trẻ nghe, yêu cầu trẻ kể lại chuyện bằng ngôn ngữ riêng của trẻ.
Điều này rất cần thiết cho trẻ khi tri giác tranh ảnh để có vốn biểu tượng phong phú về cuộc sống, phát triển ngôn ngữ, cho trẻ làm quen nhớ dần các chữ cái, chữ số... Thực tế cho thấy những trẻ có khả năng ngôn ngữ tốt sẽ học lớp 1 thuận lợi hơn trẻ khác.
3. Khích lệ mặt tích cực của trẻ và dạy con biết chơi hòa đồng với các bạn
Bố mẹ không nên so sánh con mình với con người khác, bởi mỗi đứa trẻ có một đặc điểm tích cách và khả năng khác nhau. Luôn động viên, khen ngợi khi trẻ làm các việc tốt, khích lệ trẻ cố gắng khi chưa làm được việc gì đó. Hãy luôn nhắc nhở con chơi hòa đồng với các bạn, chia sẻ đồ chơi, đồ ăn với các bạn ngay từ khi còn nhỏ để con luôn được sống trong tập thể, không bị tách biệt.
4. Chuẩn bị vốn biểu tượng về thế giới xung quanh cho trẻ
Vốn biểu tượng về thế giới xung quanh rất cần thiết cho trẻ khi đi học. Bố mẹ cần giúp cho trẻ hiểu được các khái niệm: trên dưới, trong ngoài, trước sau, xa gần, cao thấp, phải trái, to nhỏ... cũng như công dụng của các đồ vật xung quanh: ghế để ngồi, không ngồi lên bàn học, sách để đọc, vở để viết... Vốn biểu tượng về thế giới xung quanh càng phong phú thì khi đi học lớp 1 trẻ càng dễ dàng hiểu được lời cô thầy dạy. Muốn vậy, bố mẹ cần khơi dậy trí tò mò của trẻ và giải thích cặn kẽ khi trẻ thắc mắc về những điều chưa hiểu.
5. Tập cho trẻ chú ý trong một thời gian nhất định cũng như một số phẩm chất ý chí cần thiết khi trẻ đi học lớp 1
Hiện nay trẻ em thông minh hơn nhiều so với trẻ em cùng lứa tuổi trước đây do điều kiện nuôi dưỡng tốt và lượng thông tin đến với trẻ nhiều hơn, nhưng nhiều trẻ khi đi học lớp 1 không thuận lợi vì khả năng tập trung chú ý hạn chế. Do vậy, bố mẹ cần giao cho con một công việc gì mà con yêu thích để trẻ tự làm trong một thời gian khoảng 10-15 phút. Hoặc bố mẹ cùng làm để động viên khuyến khích con tập trung chú ý hoàn thành nhiệm vụ đó.
Trẻ vào lớp 1 là bước ngoặt của cả con và cha mẹ. Vì vậy các bậc Phụ huynh cần chuẩn bị cho trẻ cả một balo hành trang và một tâm thế vững vàng để trẻ mang theo suốt chặng đường học tập. Đồng thời, mỗi thầy cô và gia đình hãy là những người bạn đồng hành cùng trẻ trên chặng đường vào lớp 1, đừng vì sự lo lắng thái quá của bản thân mà gây áp lực đối với trẻ khiến trẻ nghĩ việc vào lớp 1 là điều gì đó rất đáng sợ.
Chúc Quý Phụ huynh thành công!